Page 94 - C112244

جاوما و ناسون :3 لصف

9ـ3 نیرمت
تخت جوم ۀمشچ
5/0 Hz دماسب اب هک یا هغیت زاس ناسون کی کمک هب جوم تشت کی رد
یا هشیش ۀرب بآ یگدمآرب ود نیب هلصاف هک یروط هب ،مینک یم داجیا تخت یجاوما ،دنک یم راک
ٔ
فک رد ار یا هشیش یا هرب نونکا رگا .دوش یم 10 cm اب ربارب نآ یلاوتم
ُ
ِ
ربارب 0/40 ،قمع مک هیحان رد جاوما یدنت رگا .دننک یم ادیپ تسکش ،هرب یلااب قمع مک هیحان هب دورو رد جاوما ،میهد رارق تشت
ٔ
ٔ
ُ
دومع طخ
؟دوش یم ردقچ قمع مک هیحان رد جاوما جوم لوط ،دشاب قیمع هیحان رد یدنت
ٔ
ٔ
نآ هب نونکا هک تسا مکاح ینوناق ،میدرک یسررب هک یتسکش یاه هدیدپ رد :یمومع تسکش نوناق
دنسر یم طیحم ود زرم هب لیام روط هب یتخت جوم یاه ههبج 43ــ3 لکش قباطم دینک ضرف .میزادرپ یم
یاهوترپ ،دننکش یم طیحم ود ییادج زرم رد جوم یاه ههبج هک اجنآ زا .دننک یم ادیپ تسکش سپس و
زین اهوترپ نیا .دنهد یم تهج رییغت زرم نیا زا روبع رد دنتسه جوم یاه ههبج رب دومع هراومه هک جوم

اب یدورف یوترپ هیواز ،ییوترپ رادومن کی رد میدید هک روط نامه .دنا هدش هداد ناشن 43 ــ3 لکش رد
ٔ
یسمش یرجه٣٤٣ لاس رد مثیه نبا
طخ اب هتسکش یوترپ هیواز هک یلاح رد ،دنهد یم ناشن θ i اب و دنمان یم شبات هیواز ار زرم رب دومع طخ
ٔ
ٔ
دلوتم هرصب رد )یرمق یرجه ٣٥٤(
1
یسمش یرجه ٤١٨ لاس رد و دش ناشن θ اب θ r و θ اب θ i ،43 ــ3 لکش رد . دنهد یم ناشن θ r اب و دنمان یم تسکش هیواز ار زرم رب دومع
ٔ
2
1
هکنیا اب وا .تشذگرد )یرمق یرجه٤٣٠(
نیب ،میمانب v ار هتفای تسکش جوم راشتنا یدنت و v ار یدورف جوم راشتنا یدنت رگا .تسا هدش هداد
اما ،درک هدافتسا دوخ ناگتشذگ راثآ زا 2 1
نآ و تخاس نوگرگد ار تخانشرون ناینب .دنیوگ یم یمومع تسکش نوناق نآ هب هک تسا رارقرب ریز هطبار θ و θ یاه هیواز و v و v یاه یدنت
ٔ
2
2
1
1
.دروآرد یصخشم و مظنم ملع تروص هب ار
و یرظن ناد کیزیف مه سدیلقا دننام وا
sinθ v
تکرح صیخشت روظنم هب و دوب یبرجت مه 2 = 2 )یمومع تسکش نوناق( )13ــ3(
sinθ v
،هیاس تایصوصخ نتفای ،رون طخلا میقتسم 1 1
یاه یگژیو و اه یسدع زا هدافتسا دراوم
یو .داد ماجنا ییاه شیامزآ کیرات قاتا
θ 1 θ 1
زا یرایسب دروم رد راب نیتسخن یارب A
یضایر لیلحت هب یسانشرون رد لئاسم هتسکش یوترپ v 1
تباث یو ،رون تسکش ثحبم رد .تخادرپ θ 2 A 1 l 1
شبات هیواز اب بسانتم تسکش هیواز هک درک A 2 θ 1
ٔ
ٔ
رد رون تسکش دروم رد قیقحت هب و تسین θ 2
مهس نینچمه .تخادرپ وج رد و اه یسدع θ A a v 2
نآ زا شیپ هک رون باتزاب ثحب رد وا هدمع یدورف یوترپ 1 l 2
ٔ
تسد نآ رد یمهم یاه فاشتکا هب ناینانوی θ 2
و یومهس یاه هنیآ رد شهوژپ ،دندوب هتفای
θ
تفایرد دوخ یاه شیامزآ زا وا .دوب یورک 2
هطقن کی رد اه وترپ همه یومهس هنیآ رد هک اب یطیحم زا جوم هک یتروص رد 44ــ3 لکش طیحم زا θ 1 شبات ۀیواز اب یجوم ۀهبج 43 ــ3 لکش
ٔ
ٔ
یاه هنیآ نیرتهب ور نیا زا و دوش یم زکرمتم ۀیواز ،دورب رتشیب یدنت اب یطیحم هب رتمک یدنت ادیپ تسکش θ 2 ۀیواز اب و دوش یم مود طیحم دراو لوا
.دنتسه یومهس یاه هنیآ نیمه هدننازوس .دوش یم θ 1 شبات ۀیواز زا رت گرزب θ 2 تسکش .)تسا هدش مسر v 2 < v 1 ضرف اب لکش( دنک یم
هوژپ شناد نیا زا هک تسا یباتک ،رظانملا
ریظن یب یرثا ،تسا هدنام یاجرب ناملسم رگا یلو .تسا هتفر رتمک یدنت اب یطیحم هب رتشیب یدنت اب یطیحم زا تخت یجوم 43ــ3 لکش رد
یسانشرون هنیمز رد ار وا یاه هتفای هک
ٔ
،دوخ راکهاش نیا رد هدنسیون .درادربرد لوا طیحم دراو تسا رتمک جوم یدنت نآ رد هک مود طیحم زا ینعی ،دنک تکرح فلاخم تهج رد جوم
یملع حیضوت هب یضایر یاه هیرظن رب هیکت اب .)44ــ3 لکش( دوش یم شبات هیواز زا رت گرزب تسکش هیواز ،تسا رتشیب جوم یدنت نآ رد هک دوش
ٔ
ٔ
و زاس دنک یم یعس و دزادرپ یم ندید دنیارف
.دهد حیضوت ار مشچ ود اب ندید راک
.تسا تسکش ینعم هب refraction یسیلگنا هملک هژاورس r نییاپ صخاش ــ1
ٔ
83